Thay vì sử dụng phân bón hóa học tiềm ẩn nhiều mối nguy hại cho sức khỏe và môi trường, nhiều hộ gia đình áp dụng cách ủ phân vi sinh từ các phụ phẩm nông nghiệp, nguyên liệu nhà bếp như chuối, rơm rạ, thân cây ngô, đậu, lạc, mía, phân gia súc… Việc sử dụng phân hữu cơ vi sinh mang lại nhiều lợi ích cho cây trồng, đất đai cũng như giảm các nguy cơ gây hại cho sức khỏe của con người. Đây còn là giải pháp thân thiện với môi trường và đảm bảo an toàn thực phẩm. Cùng chúng tôi tìm hiểu cách làm phân bón hữu cơ cho cây trồng tại nhà đơn giản sau
1. Cách làm phân bón hữu cơ
1.1. Chọn vị trí ủ phân
Hãy chọn một nơi yên tĩnh, cách xa tường rào và có nhiều ánh nắng. Điều này giúp ngăn côn trùng phá hoại quá trình ủ phân của bạn, đồng thời sức nóng từ mặt trời cũng giúp phân ủ nhanh hơn.
1.2. Thu gom thức ăn thừa và rác trong vườn
Nguyên liệu để bắt đầu ủ phân là thức ăn thừa và rác thải có thể phân huỷ được. Nên cách tốt nhất để thu gom nguyên liệu làm phân bón hữu cơ là phân loại rác trong nhà bếp cũng như đặt một thùng rác ở ngoài sân vườn. Bạn có thể chọn cách ủ phân theo ý muốn bằng các nguyên liệu “xanh” hoặc nguyên liệu “nâu”.
Nguyên liệu xanh là thường rất nhanh phân huỷ, có thể kể đến như rau, vỏ trái cây, bã cà phê, cỏ, hoa và lá rụng.... Chúng là nhân tố giúp cung cấp độ ẩm cần thiết cho phân hữu cơ cùng các khoáng chất như nitơ. Bạn còn có thể biến rác ngày Tết trở thành phân hữu cơ nuôi dưỡng cây nữa đấy.
Trong khi đó, nguyên liệu nâu thường phân huỷ chậm hơn. Chúng góp phần bổ sung thêm chất xơ và carbon vào phân hữu cơ, từ đó hình thành những túi khí rỗng bên trong đống phân ủ. Một số nguyên liệu nâu có thể kể đến như vỏ trứng, bìa cứng hay thậm chí là rác thải bên trong máy hút bụi của bạn! Một điều cần lưu ý khi sử dụng nguyên liệu nâu là với những vật có kích thước lớn, bạn nên cắt chúng ra thành những phần nhỏ nhằm thúc đẩy chúng phân huỷ nhanh hơn.
1.3. Tạo tỉ lệ phù hợp của các nguyên liệu xanh và nguyên liệu nâu
Quá nhiều nguyên liệu nâu có thể khiến bạn mất đến vài năm để chúng có thể phân huỷ hoàn toàn, trong khi đó quá nhiều nguyên liệu xanh có thể cho bạn kết quả là một mớ hỗn độn hôi thối và nhầy nhụa. Thành phẩm phân hữu cơ lý tưởng nhất là sự hòa quyện của cả nguyên liệu nâu và nguyên liệu xanh theo tỉ lệ 1:1. Hoặc bạn cũng có thể tăng tỉ lệ nguyên liệu nâu lên 75% nếu bạn chủ yếu sử dụng các nguyên liệu nâu như bìa cứng hoặc cành cây vụn.
Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý rằng không phải nguyên liệu hữu cơ nào cũng có thể phù hợp dùng để ủ phân. Thịt, cá, các sản phẩm từ sữa và thực phẩm dầu mỡ đều không thích hợp cho cách làm phân bón hữu cơ này.
1.4. Cách làm phân bón hữu cơ: Đảo đều đống phân bằng nĩa chuyên dụng
Sau khi đã hoà trộn các nguyên liệu cần thiết, bạn cần thường xuyên đảo và xoay chúng bằng một cây nĩa làm vườn bởi chúng có thể bị hỏng nhanh hơn nếu gặp mưa, nhiệt và không khí.
Nếu bạn có đủ không gian để thực hiện cách làm phân bón hữu cơ này, hãy tuần tự đặt đống phân mới ủ lên một đống phân cũ sắp hỏng. Bạn cần tiến hành việc này trong khoảng thời gian ba đến sáu tháng đầu tiên.
Nếu bạn chỉ có không gian đủ để ủ một đống phân duy nhất, hãy sử dụng cái nĩa làm vườn để đảo đống phân ủ hàng tháng hoặc thường xuyên hơn nếu độ ẩm không khí cao.
1.5. Hãy kiên nhẫn
Đây là điều mấu chốt bởi sau khi hoàn thành các bước trên về cách làm phân bón hữu cơ, bạn có thể sẽ phải chờ đến một năm để có thể thu được thành phẩm như ý.
2. Cách làm thùng ủ phân bón tại nhà
Thùng ủ phân sẽ giúp bạn kiểm soát đống phân ủ một cách gọn gàng và dễ dàng hơn. Ngoài ra nếu nhà bạn có vật nuôi, bạn nên trang bị nắp để đóng kín thùng ủ. Theo một số nghiên cứu, khi thực hiện cách làm phân bón hữu cơ tại nhà, bạn nên chọn làm thùng bằng vật liệu gỗ lạng. Chúng sẽ cho phép các sinh vật có ích cho đất như giun dễ dàng tiếp cận và cung cấp nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho phân bón.Hiện nay bạn có thể dễ dàng tìm mua những thùng gỗ được bán sẵn hoặc bạn cũng có thể tự lắp ghép bằng cách ghép các miếng gỗ pallet lại với nhau. Bạn có thể cố định các miếng gỗ bằng dây chằng nhưng lưu ý thiết kế một mặt mở để tiện cho việc trộn phân nhé!
Một vài nguyên liệu không nên được sử dụng để thực hiện cách làm phân bón hữu cơ bởi chúng có thể chứa vi khuẩn có hại, tạo ra mùi hôi khi phân hủy hoặc thu hút sâu bọ. Chẳng hạn như: Thị vun, các sản phẩm từ sữa chua hoặc phô mai, cá và xương cá, dầu, mỡ và chất béo, cát vệ sinh cho thú cưng, phân chó, bánh mì, tã lốt, nhựa, khăn giấy đã qua sử dụng…
Trên đây là các cách làm phân bón hữu cơ cho cây trồng tại nhà đơn giản. Cây trồng có tươi xanh, đậu nhiều hoa trái hay không là do bàn tay chăm sóc của bạn đấy! Chúc bạn thực hiện thành công nhé!
- Mẹo tạo phân bón cho cây từ rác thải, đồ ăn thừa
Thay vì sử dụng phân bón hóa học, các gia đình đều có thể tận dụng các loại rác thải nhà bếp như vỏ chuối, vỏ trứng, thức ăn thừa..., để làm phân bón tự nhiên cho cây.Những phương pháp này không chỉ giúp cây phát triển tốt mà còn tiết kiệm và an toàn cho môi trường.
Phân bón từ vỏ chuối
Vỏ chuối là một loại phân bón cần thiết đối với nhiều cây trồng trong vườn nhà, bởi nó chứa nhiều phốt pho và kali - những chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển của thực vật. Đối với cây sống trong không gian nhỏ như chậu, nếu bón vỏ chuối trực tiếp sẽ làm rễ bị thối. Do vậy, vỏ chuối cần phải sơ chế bằng cách xay nhuyễn với một nhúm muối hạt (hoặc nước vo gạo) và vài mảnh vỏ trứng để bổ sung canxi cho cây. Hỗn hợp này cho ra sản phẩm phân bón nhuyễn mịn, đặc sệt. Người dùng đem chúng trộn với đất và để đất nghỉ khoảng một tuần.Đây là phân bón cung cấp dinh dưỡng cho cây nên chỉ dùng một lượng vừa đủ cho suốt cả mùa, không nên sử dụng quá nhiều.
Phân bón từ vỏ trứng
Trứng chứa khá nhiều chất bổ dưỡng nhưng không phải ai cũng biết, vỏ trứng cũng có những tác dụng hữu ích trong việc trồng rau, làm vườn. Vỏ trứng được tạo thành từ hơn 95% khoáng chất, trong đó có đến 37% cacbonat canxi - chất thiết yếu trong việc tăng trưởng của thực vật cùng lượng lớn magie, kali, sắt và phốt pho.
Vỏ trứng cung cấp nguồn canxi dồi dào cho cây trồng. Để tận dụng nguyên liệu này, bà con có thể bóp vụn vỏ trứng hoặc xay nhỏ trước khi trộn vào đất để chúng phân hủy nhanh hơn, giúp đất hấp thụ dinh dưỡng dễ dàng. Bên cạnh đó, vỏ trứng trung hòa độ pH còn giúp đất tơi xốp, cây sinh trưởng và phát triển nhanh hơn. Điều đặc biệt là vỏ trứng sống và vỏ trứng chín đều có thể sử dụng làm phân bón.
Phân bón từ thực phẩm thừa
Sau khi sử dụng xong, các loại thực phẩm thừa như rau, vỏ trái cây, vỏ trứng, giấy, trà túi lọc, nước vo gạo... đều có thể giữ lại làm phân bón. Các nguyên liệu trên nên được đựng và ủ trong thùng xốp hoặc thùng nhựa có nắp đậy. Đối với thức ăn chiên xào có dầu mỡ, người dùng đổ một lớp nước chắt hết dầu mỡ đi rồi mới đổ vào thùng. Bà con nên để thùng phân xa nơi sinh hoạt để tránh mùi khó chịu, mỗi ngày dùng gậy khuấy đều một lần để hỗn hợp dễ phân hủy.
Hỗn hợp trên có thể ủ trong một vài tuần hoặc lâu hơn. Sau đó, bà con chắt lấy nước sang một thùng khác để tưới cho rau, phần bã đã ủ dùng để bón cho cây với liều lượng vừa đủ.
Phân bón từ bã chè, bã cà phê
Dùng bã chè, bã cà phê bón cho chậu hoa và cây cảnh không những giúp đất giữ được độ ẩm mà còn khiến cây tươi tốt hơn. Cách thực hiện này khá đơn giản, bà con chỉ cần rải bã chè hoặc bã cà phê lên bề mặt của đất. Chú ý, các nguyên liệu này phải bỏ hết nước, chỉ lấy phần bã bởi nước chè có thể làm đất mất đi độ tơi xốp. Ngoài ra, không nên đổ trực tiếp bã chè còn nóng lên cây mà phải để nguội rồi mới bón nhằm tránh làm tổn thương cho cây trồng.
Các loại cây ưa sống trong môi trường đất axit như hoa hồng, khoai lang, khoai tây, nha đam... rất chuộng loại phân bón từ bã cà phê. Tương tự như bã chè, nên bón bã cà phê khi đã nguội. Bên cạnh đó, bã cà phê còn giúp ngăn chặn sự tấn công của ốc sên và nhiều loại côn trùng khác
